Instalacja dźwiękowa towarzysząca wystawie Anka Ptaszkowska. Przypadkiem
na podstawie scenariusza Anki Ptaszkowskiej do filmu Wyobraźmy sobie, że istnieje prawda w sztuce w reżyserii Anny Molskiej; z wykorzystaniem utworu Charlemagne Palestine'a nagranego specjalnie na okazję wystawy oraz kompozycji m.in. Johna Cage'a, Romualda Żylińskiego, Theoretical Girls; ścieżek dźwiękowych performensów z archiwów m.in. Galerii Foksal, Mediateki Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski; rozmów, wywiadów i nagrań prywatnych z archiwów m.in. Anki Ptaszkowskiej, Eustachego Kossakowskiego (szczegóły na wystawie).
Anka Ptaszkowska. Przypadkiem
17 luty - 24 kwietnia 2023
Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa
„Nie jestem artystką i jest to ostatnia rzecz, której bym sobie, dla siebie, życzyła"
Anka Ptaszkowska działa jednocześnie jako krytyczka, kuratorka, galerzystka, organizatorka wystaw i inicjatorka spotkań. W 1966 roku wraz z grupą krytyków i artystów zakłada Galerię Foksal, której program współtworzy do 1970 roku. Pisze manifesty, blisko współpracuje i przyjaźni się z artystami i artystkami. Intensywne życie towarzyskie i artystyczne tej grupy przyjaciół toczy się także w pracowni Henryka Stażewskiego i Mewy Łunkiewicz-Rogoyskiej, którzy są łącznikami między młodszym pokoleniem a sztuką przedwojennej awangardy, oraz w domu Anki Ptaszkowskiej i Edwarda Krasińskiego w Zalesiu Górnym.
Na początku lat 70. Anka Ptaszkowska razem z fotografem Eustachym Kossakowskim przenosi się do Paryża, gdzie zaprzyjaźnia się z Danielem Burenem i krytykiem Michelem Claurą. Wspólnie zakładają dwie eksperymentalne instytucje: konceptualną Galerię 1-36 i alternatywne miejsce Vitrine pour l'Art Actuel, które składa się z baru i księgarni specjalizującej się w książkach artystów. Inicjuje też szeroko zakrojony projekt „Wymiana między artystami 1931–1982 Polska/USA. Doświadczenie muzeograficzne", którego rezultatem jest przekazanie w darze prac amerykańskich artystów do Muzeum Sztuki w Łodzi, oraz prac polskich twórców prac do kolekcji sztuki Museum of Contemporary Art w Los Angeles. Do dziś organizuje w swoim paryskim i warszawskich mieszkaniach artystyczne spotkania i wystawy.
Eksperyment i przygodę ceni bardziej niż praktyczne cele. Jej niechęć do sztywnych ról społecznych i konwencji odpowiada za ulotny charakter podejmowanych przez nią inicjatyw. Z tą nieciągłością w życiu zawodowym kontrastuje jej wieloletnie i całkowite zaangażowanie w twórczość bliskich jej artystek i artystów. Przedmiotem jej zaangażowania są w równej mierze sztuka, jak i ludzie, którzy ją tworzą. Potrafi angażować innych do udziału w do najbardziej nieprawdopodobnych przedsięwzięciach. Wśród wspieranych przez nią twórców są twórcy znani z historii sztuki, jak i postacie, których związki ze sztuką były krótkotrwałe lub „wolne”. A więc także artyści funkcjonujący na marginesie – zarówno społecznym, jak i świata sztuki – jak Krzysztof Niemczyk czy André du Colombier. Ich bezwarunkowe dążenie do wolności jest bliskie anarchistycznemu usposobieniu Ptaszkowskiej.
Osią wystawy Anka Ptaszkowska. Przypadkiem jest scenariusz filmu autobiograficznego w 32 rozdziałach, napisany przez Ptaszkowską w 2016 roku, a teraz opublikowany w katalogu. Zrealizowany na podstawie tego tekstu film Anny Molskiej Wyobraźmy sobie, że istnieje prawda w sztuce będzie pokazywany w Muzeum nad Wisłą podczas trwania wystawy. Wybór prac i dokumentów archiwalnych do każdego z rozdziałów scenariusza ukazuje zarówno oficjalny, jak i prywatny wymiar tej historii. Całość ekspozycji dopełnia instalacja dźwiękowa Michała Libery, w której wykorzystano fragmenty archiwalnych nagrań i rozmów z bohaterką wystawy. Zrealizowana z wiernością wobec zasad Anki wystawa nie domyka opowieści i pozostawia miejsce na właściwe jej sprzeczności. Masa historii, postaci, prac, dokumentów i dźwięków znajdujących się na wystawie oddaje intensywność jej działalności.
